Bajki terapeutyczne to narzędzie o ogromnym potencjale, które może pomóc dzieciom w radzeniu sobie z trudnymi emocjami. Przez wciągające historie i sympatycznych bohaterów, dzieci mogą zrozumieć swoje uczucia, nauczyć się, jak je wyrażać, a także znaleźć rozwiązania dla problemów, z którymi się zmagają, takich jak strach, złość, smutek czy zazdrość.

Co to są bajki terapeutyczne?

Bajki terapeutyczne to specjalne opowiadania, które są stworzone z myślą o dzieciach, by pomóc im radzić sobie z różnymi trudnościami emocjonalnymi i psychologicznymi. Ich celem jest nie tylko dostarczenie rozrywki, ale także wsparcie psychologiczne i emocjonalne. Bajkoterapia opiera się na założeniu, że dziecko identyfikuje się z bohaterami, a przez to może łatwiej przetwarzać swoje własne doświadczenia i emocje.

Rzeczywiste bajki terapeutyczne – polecane tytuły

Na rynku istnieje wiele książek i bajek terapeutycznych, które wspierają rozwój emocjonalny dzieci. Poniżej przedstawiam zestawienie kilku popularnych i cenionych publikacji, które doskonale sprawdzają się w pracy z trudnymi emocjami.

1. „Bajki, które leczą” autorstwa Marii Molickiej
   • Jest to jedna z najbardziej znanych książek z bajkami terapeutycznymi w Polsce. Maria Molicka, ekspert w dziedzinie psychologii dziecięcej, stworzyła zbiór opowiadań, które pomagają dzieciom radzić sobie z lękami, złością, niską samooceną czy niepewnością. Jej historie poruszają tematy, które są bliskie dzieciom, takie jak strach przed ciemnością, lęk separacyjny czy problemy w relacjach z rówieśnikami.
2. „Smok Lubomił i tajemnice złości” autorstwa Anety Konefał
   • To opowieść o smoku, który uczy się, jak radzić sobie z własną złością. Jest to świetny przykład bajki terapeutycznej, która pomaga dzieciom zrozumieć, że złość jest naturalną emocją, ale można nad nią zapanować w sposób konstruktywny. Książka zawiera także wskazówki dla rodziców i pedagogów, jak wspierać dziecko w nauce radzenia sobie z emocjami.
3. „Bajkoterapia. Najpiękniejsze bajki terapeutyczne” pod redakcją Pawła Kołodziejskiego
   • To zbiór bajek terapeutycznych autorstwa różnych polskich autorów, które zostały zebrane w jednej książce. Bajki te poruszają takie tematy jak rozwód rodziców, strata bliskiej osoby, adaptacja w nowym środowisku czy zazdrość o młodsze rodzeństwo. Każda bajka jest opatrzona komentarzem psychologicznym, który pomaga rodzicom zrozumieć, jak wspierać dziecko w trudnych sytuacjach.
4. „Księga uważności. Jak dzięki bajkom nauczyć dzieci uważności” autorstwa Amandine Thomas
   • Książka ta jest skierowana do dzieci i rodziców, którzy chcą nauczyć się technik uważności poprzez bajki. Opowieści pomagają dzieciom lepiej radzić sobie z codziennym stresem, koncentracją i rozpraszaniem uwagi. To doskonała publikacja dla rodzin, które szukają sposobów na wprowadzenie relaksacji i wyciszenia do codziennego życia dziecka.
5. „Opowieści z Narnii” autorstwa C.S. Lewisa
   • Choć „Opowieści z Narnii” nie są typowymi bajkami terapeutycznymi, to ich głęboki przekaz moralny i bogata symbolika sprawiają, że mogą być wykorzystywane w celach terapeutycznych. Dzieci mogą identyfikować się z bohaterami, którzy muszą podejmować trudne decyzje, stawić czoła niebezpieczeństwom i pokonywać swoje słabości.

Jak bajki terapeutyczne pomagają dzieciom?

Bajki terapeutyczne działają na kilku poziomach:

1. Identyfikacja z bohaterami: Dzieci identyfikują się z postaciami, które przeżywają podobne emocje i sytuacje. Kiedy bohater zmaga się z lękiem przed ciemnością, dziecko może zobaczyć, że to normalne uczucie, i zainspirować się sposobem, w jaki bohater radzi sobie z tym lękiem.
2. Modelowanie zachowań: Bajki terapeutyczne pokazują, jak radzić sobie z emocjami w zdrowy sposób. Bohaterowie mogą np. uczyć się kontrolować złość, przez co dzieci zyskują gotowe wzorce postępowania.
3. Bezpieczna przestrzeń do rozmowy: Bajki są doskonałym pretekstem do rozmów o trudnych emocjach. Po przeczytaniu opowieści rodzice mogą zadawać pytania: „Jak myślisz, co czuł bohater?”, „Czy ty kiedyś czułeś się podobnie?” – to otwiera drzwi do głębszych rozmów o uczuciach.

Jakie emocje mogą być wspierane przez bajki terapeutyczne?

• Lęk przed ciemnością: Wiele dzieci odczuwa lęk przed ciemnością, który może prowadzić do problemów ze snem. Bajki, które pokazują ciemność jako przyjazne miejsce lub bohaterów, którzy uczą się nie bać ciemności, mogą pomóc dzieciom oswoić ten strach.

Przykładowa bajka: „Jestem odważny!” – opowieść o małym zwierzątku, które przestaje bać się nocy.

• Zazdrość o rodzeństwo: Kiedy w rodzinie pojawia się młodsze rodzeństwo, starsze dzieci często odczuwają zazdrość i niepewność. Bajki, które uczą, że miłość rodziców nie maleje, a nowa sytuacja może być ekscytująca, są doskonałym wsparciem.

Przykładowa bajka: „Nowy braciszek” – opowieść o małym chłopcu, który początkowo nie akceptuje nowego brata, ale później odkrywa, że mogą być najlepszymi przyjaciółmi.

• Złość i frustracja: Złość to jedna z najtrudniejszych emocji do kontrolowania, zwłaszcza u małych dzieci. Bajki, które pokazują, że złość jest naturalna, ale można nad nią panować, mogą być bardzo pomocne.

Przykładowa bajka: „Smok Lubomił i tajemnice złości”.

Jak wprowadzić bajki terapeutyczne do codziennej rutyny?

1. Czas na bajkę: Znajdź moment w ciągu dnia, kiedy dziecko jest zrelaksowane i gotowe na słuchanie bajki. Może to być wieczór przed snem lub poranek w weekend. Ważne, aby dziecko czuło się bezpiecznie i spokojnie, aby mogło skupić się na emocjonalnym przekazie opowieści.
2. Rozmowa po bajce: Po przeczytaniu bajki warto porozmawiać z dzieckiem o tym, co działo się w historii. Możesz zapytać: „Co czuł bohater, gdy…?”, „Jak ty byś się zachował w tej sytuacji?”. Takie pytania pomagają dzieciom lepiej zrozumieć swoje własne emocje.
3. Regularność: Im częściej bajki terapeutyczne będą obecne w życiu dziecka, tym większy efekt terapeutyczny osiągniesz. Powtarzanie tych samych historii pomaga dziecku lepiej zinternalizować przesłanie i wdrożyć je w życie.

Literatura pomocna w bajkoterapii

• „Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii” autorstwa Marii Molickiej
  • Książka ta jest jednym z podstawowych podręczników dla rodziców i terapeutów pracujących z dziećmi. Zawiera teorię bajkoterapii oraz gotowe historie, które mogą być wykorzystywane w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
• „Bajkoterapia. Jak bajki mogą pomóc dziecku radzić sobie z problemami” autorstwa Aleksandry Chmielewskiej

Publikacja skierowana do rodziców, pedagogów i terapeutów, która szczegółowo opisuje, jak dobierać bajki terapeutyczne do potrzeb dziecka i jak prowadzić rozmowy po lekturze.